فروشگاه اینترنتی گل و گیاه منصوری
No products in the cart.

همه چیز در مورد گیاه دارویی زوفا

همه چیز در مورد گیاه دارویی زوفا

معرفی گیاه زوفا :

زوفا با نام علمی Hyssopus Officinalis گیاهی پایا، بسیار معطر و دارای ساقه های متعدد چوبی به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر است که به حالت خودرو در کوهستان های مناطق گرم و خشک تا ارتفاعات ۲۰۰۰ متری می روید. برگ ها صاف بدون دندانه، باریک، کشیده و کم و بیش نیزه ای شکل به طول دو تا چهار سانتی متر و به رنگ سبز روشن است. ریشه ای ضخیم و منشعب دارد و ساقه های متعدد گیاه در مجموع ظاهر پر پشت به آن می بخشد. گل های آن به رنگ های آبی تیره مایل به بنفش، سفید و گاهی گلی است. گل ها در فاصله ماه‌های تیر و مرداد ظاهر می شوند. میوه چهار فندقه‌ای و رنگ آن سیاه یا قهوه ای تیره است. زوفا یکی از مهم ترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار
می‌رود.زوفا از واژه یونانی «آزوب» به معنای گیاه مقدس گرفته شده است. ویش بذر زوفا در خاک های مرطوب و در درجه حرارت مناسب امکان پذیر است. اگر بذرها در اوایل بهار کشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می شوند. چون بذرها سبک و کوچک هستند پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می شوند. تعدادی از این بذرها ممکن است در فصل پائیز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد کنند. از این رو گیاهان از رشد و نمو یکسانی برخوردار نخواهند بود و برداشت آن ها توسط ماشین با مشکل مواجه خواهد شد.
رشد اولیة زوفا کند است. در سال نخست رویش، نخستین گل ها در اواخر خرداد و اوایل تیر ماه ظاهر می شوند و از سال دوم از اوایل خرداد گل می دهند. اگر پس از نخستین برداشت، شرایط اقلیمی مناسب باشد ممکن است در اواخر تابستان دوباره گل بدهند. در ابتدا میوه های قسمت تحتانی گیاه می رسند و به تدریج به طرف قسمت های فوقانی ساقه ادامه می یابند. زوفا پنج تا هفت سال عمر می کند. علف های هرز در رشد و نمو مقدار مواد مؤثره زوفا تأثیر منفی برجای می گذارد. مبارزه با علف های هرز در طول رویش گیاه ضروری است. زوفا را می توان با گیاهانی مانند غلات، خردل و ذرت به تناوب کشت کرد.
مناطق گرم و خشک و نواحی جنوبی تپه ها مناطق مناسبی برای کشت زوفا هستند. گیاه به خشکی مقاوم است لیکن در آغاز رویش همچنین پس از نخستین برداشت به آب کافی نیاز دارد. زوفا به خاک خاصی نیاز ندارد و تقریباً در هر نوع خاک حتی خاک های شنی و تهی از مواد و عناصر غذایی رشد می کند. برای کشت گیاه می توان از مناطق بیابانی استفاده کرد. در سطوح وسیع کشت از خاک هایی با بافت متوسط که حاوی ترکیبات کلسیم هستند باید استفاده کرد. ماسه های بسیار نرم (ماسه های بادی) و خاک های اشباع از آب برای کشت زوفا مناسب نیستند.PH مناسب برای زوفا بین ۵ تا ۵ر۷ مناسب است. زمین های گود و مناطق سرد با رطوبت فراوان از عوامل محدود کننده رشد این گیاه است.
اگر هدف از کاشت استفاده از پیکر رویشی آن برای ادویه باشد، اوایل گل دهی باید برداشت شود. ولی اگر به منظور استخراج اسانس کشت شده باشد، گیاهان را در مرحله گل دهی کامل یعنی اوایل تابستان باید برداشت کرد.
گیاهان دارویی که در طب سنتی از آنها استفاده می شود بسیار مفیدند و معمولا بیماری ها را درمان می کنند. زوفا هم یکی از این گیاهان است ، زوفا گیاهی وحشی و چند ساله است که در قاره آسیا، اروپای مرکز و جنوبی، روسیه، مجارستان، بلغارستان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و هند و نواحی مدیترانه کشت می شود. زوفا یکی از مهم ترین گیاهان دارویی به حساب می آید.  گیاه زوفا  Hyssop نام علمی Hyssopus Officinalis  درختچه ای است که ارتفاع آن تا 60 سانتیمتر می رسد این گیاه بحالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران، هند، ترکیه و شوروی می روید.گلها در نواحي فوقاني ساقه هايي به طول 20 تا 25 سانتي متر به صورت چرخه هايي مجتمع كه هر چرخه مركب از هفت تا نه گل مي باشد تشكيل مي شوند . گلها آبي ، صورتي يا سفيد رنگ هستند . رنگ گل در تركيبات تشكيل دهندة اسانس هيچ گونه تاثيري ندارد  . ميوه ، فندقة چهار قسمتي و رنگ آن سياه يا قهوه اي تيره و قسمت مياني آن كمي برجسته بوده و ميوه كم و بيش به شكل مثلث است رشد اولية زوفا كند است . در سال اول رويش ، اولين گلها در اواخر خرداد و اوايل تير ماه ظاهر مي شوند گياهان از سال دوم از اوايل خرداد به گل مي روند . اگر پس از اولين برداشت ، شرايط اقليمي مناسب باشد گياهان ممكن است در اواخر تابستان ( شهريور ) مجدداً به گل بروند .ابتدا ميوه هاي قسمت تحتاني گياه مي رسند و به تدريج به طرف قسمتهاي فوقاني ساقه ادامه مي يابند . زوفا پنج تا هفت سال عمر مي كند.

معرفی اجزای گیاه زوفا:

  • اسانس زوفا : خاصيّت ضد قارچي و باكتريايي دارد . اين اسانس در صنايع كنسرو سازي ، نوشابه سازي و همچنين در صنايع آرايشي و بهداشتي كاربرد فراواني دارد .به علت نوش فراواني كه در گلهاي اين گياه به وجود مي آيد در رديف گياهان مولّد عسل قرار دارد . عسل حاصله از آن كيفيت بسيار مطلوبي برخوردار است. زوفا در سطوح وسيعي در مركز و جنوب اروپا عمدتاً در روسيه ، بلغارستان ، مجارستان ، ايتاليا ، اسپانيا ، فرانسه و در كشمير هند كشت مي شود . بقراط آن را براي پلوپزي تجويز مي كرد . ديوسكوريدس آن را همراه با سداب براي آسم و آبريزش مفيد مي دانست .مقدار اسانس در پيكر رويشي زوفا متفاوت و بين 3/0 تا 1 درصد مي باشد . مهمترين تركيبات تشكيل دهندة اسانس را  پينوكامفن  ( 50 درصد ) تشكيل مي دهد ، از تركيبات مهم ديگر اسانس مي توان ازآلفا وبتاپينن  كامفن  والكلهاي سزكويي ترپن نام برد.
  • بذرزوفا : چون بذرها سبك و كوچك هستند ، پس از رسيدن در فصل تابستان از گياه جدا و به اطراف پراكنده مي شوند . تعدادي از اين بذرها ممكن است در فصل پائيز و تعدادي در فصل بهار سال بعد رشد كنند از اين رو گياهان از رشد و نمو يكساني برخوردار نخواهند بود و برداشت آنها توسط ماشين با مشكل مواجه خواهد شد .
    رشد اولية زوفا كند است . در سال اول رويش ، اولين گلها در اواخر خرداد و اوايل تير ماه ظاهر مي شوند گياهان از سال دوم از اوايل خرداد به گل مي روند . اگر پس از اولين برداشت ، شرايط اقليمي مناسب باشد گياهان ممكن است در اواخر تابستان ( شهريور ) مجدداً به گل بروند .ابتدا ميوه هاي قسمت تحتاني گياه مي رسند و به تدريج به طرف قسمتهاي فوقاني ساقه ادامه مي يابند . زوفا پنج تا هفت سال عمر مي كند اسانس زوفا برای دستگاه‌های متعدد بدن تحریک کننده است. در حقیقت روغن زوفا باعث تحریک سیستم عصبی، سیستم هورمونی، گردش خون و سیستم دفع می‌شود. به عنوان مثال دستگاه گوارش را تحریک می‌کند و در نتیجه باعث افزایش متابولیسم و جذب مواد غذایی می‌شود. به همین علت می تواند باعث بهبود افسردگی شود.
  • ریشه زوفا : ريشه زوفا مستقيم است و انشعابات فراواني دارد ساقه چهارگوش، مستقيم ارتفاع آن cm70- 50 است. قسمت تحتاني (پاي ساقه) چوبي و قهوه اي رنگ و از انشعابهاي فراواني برخوردار است ولي قسمت فوقاني آن نرم و سبز رنگ مي باشد. برگهاي صاف، فاقد دندانه، باريک، کشيده و کم و بيش نيزه اي شکل و رنگ آن سبز روشن است.

دمنوش زوفا:

مواد اولیه :گل زوفا چهار گرم/آبجوش يك ليوان
طرز تهيه:   گل زوفا را كوبيده و در يك ليوان آبجوش ريخته و بگذاريد به مدت نيم ساعت دم بكشد. سپس صاف كرده و ميل كنيد.
 نكته: نوشيدن زوفاي جوشيده با عسل براي كساني كه به سرفه‌هاي شديد دچار هستند همچنين كساني كه نفس‌شان با خس‌خس همراه است،  مفيد مي‌باشد.

خواص زوفا :

از دم کرده پیکر رویشی این گیاه برای درمان بیماریهای مربوط به دستگاه تنفس مانند سرفه، سیاه سرفه، برونشیت و آسم استفاده می شود. مواد موثره این گیاه سبب افزایش فشارخون، هضم غذا و همچینین کاهش تورم می شود. زوفا اگر چه تلخ مزه است ولی به عنوان طعم دهنده مواد غذایی و همچنین در تهیه سس مورد استفاده قرار می گرد. گیاهی است پایا از تیره نعناعیان که به حالت خودرو می‌روید. ریشه اش ضخیم و منشعب و ساقه‌هایش نسبتاً چوبی و برگ‌هایش کوچک و متقابل و نوک تیز و بسیار معطر می‌باشد. گل‌هایش زیبا و معطر است. اسانس این گیاه مشابه يكي از مهمترين 130 گونه گياهي است كه براي معطر كردن نوشابه ها در قديم بكار مي بردند . زوفا يكي از مهمترين گياهان دارويي و ادويه اي به شمار مي رود . در اكثر فارماكوپه هاي معتبر از پيكر رويشي   زوفاي به عنوان دارو ياد شده است اسانس نعناع است و مصرف طبی دارد. از دم كرده پيكر رويشي اين گياه براي درمان بيماريهاي مربوط به دستگاه تنفس مانند سرفه ، سياه سرفه ، برونشيت و آسم استفاده مي شود . مواد موثرة اين گياه سبب افزايش فشار خون ، هضم غذا و همچنين كاهش  تورم مي شود . زوفا اگر چه كمي تلخ مزه است ولي به عنوان طعم دهندة مواد غذايي و همچنين در تهيه تهية سس مورد استفاده قرار مي گيرد زوفا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. نوشیدن زوفای جوشیده با عسل و گیاه سداب به کسانی کمک می کند که به سرفه های شدید، تنگی نفس، افراد مبتلا به رماتیسم وکسانی که نفسشان با خس خس همراه است کمک می کند . این گیاه همراه با عسل کرمهای داخل شکم را می کشد و کوبیده شده آن با انجیر تازه به از خشکی در آمدن مزاج کمک میکند اثر آن قویترهم می شود. اگر گل زنبق یا سوسن یا شاهی به آن اضافه شود این گیاه دارویی عالی برای ورم یا آماس لوزه در گلو است و این تحت شرایطی است که به عنوان غرغره ازآن استقاده شود مالیدن پماد آن به سر شپش را از بین می برد این گیاه برای کاهش بیماری خلط بسیار مناسب است و در تمام مشکلات ناشی از سرما یا بیماریهای قفسه سینه و یا ریه مناسب است و این تاثیر هنگامی است که مثل شربت استفاده شود.

اثر درمانی زوفا :

  • زوفای جوشیده(سرفه): سرفه و ناراحتی های ریوی را برطرف می کند. نرم کننده سینه است و خلط آور است.
  • زوفای جوشیده(معده): معده را تقویت می کند.
  • زوفای جوشیده(نفخ): نفخ شکم را برطرف می کند.
  • زوفای جوشیده(آسم): داروی مفیدی برای مداوای آسم است.
  • زوفای جوشیده(اشتها): اشتها را زیاد می کند.
  • زوفای جوشیده (کم خونی): برای رفع کم خونی مفید است.
  • زوفای جوشیده (افسردگی): برطرف کننده افسردگی است..
  • زوفای جوشیده (صرع): برای درمان صرع مفید است.
  • برگ زوفا (التیام زخم) :برای التیام زخمبرگهای زوفا را له کرده و روی زخم بگذارید.
  • دم کرده زوفا (تبخال) : برای تبخال مفید است، کسانیکه تبخال می زنند باید از دم کرده زوفا استفاده کنند.
  • دم کرده زوفا(سقط جنین) :در قدیم از زوفا برای سقط جنین استفاده می کردند.
  • زوفای جوشیده (شکستگی) : درد شکستگی را می توان با کمپرس زوفا آروم کرد.
  • روغن گیاه زوفا (سرماخوردگی): سرشار از رزین‌ها، تانن، هیسوپین و فلاوونوئیدها است. این ترکیبات برای عملکرد سیستم تنفسی مناسب هستند و از عفونت‌های تنفسی، آسم و برونشیت پیشگیری می‌کنند. همچنین برای تخفیف علایم سرماخوردگی و آنفلوانزا مانند سرفه، گلودرد، گوش درد و تب مناسب می‌باشد. روغن زوفا از زمان‌های بسیار قدیم برای کاهش دمای بدن و تب کاربرد داشته است.
  • روغن زوفا (عفونت ها) : دارای اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی است. زوفا به عنوان یک ضد عفونی کننده شناخته شده است و برای درمان عفونت های خفیف کاربرد دارد. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد روغن‌های گیاهی دارای اثرات ضدمیکروبی بر علیه میکروب‌هایی چون استافیلوکوکوس پیوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلی و کاندیدا آلبیکنز هستند.
  • روغن زوفا( مشکلات پوستی) : برای برطرف کردن مشکلات پوستی وابسته به سن مانند چین و چروک‌ها کاربرد دارد. این روغن را روزی دوبار بر روی پوست صورت خود بمالید و از اثرات درمانی و معجزه آسای آن بهره مند شوید. همچنین این گیاه برای سایر مشکلات پوستی مانند نیش حشرات، خراش‌ها، سوختگی‌ها و … کارآمد است و باعث محو شدن اثر این زخم‌ها بر روی پوست می‌شود. وقتی بر روی زخم‌ها از این گیاه استفاده می‌شود از ایجاد عفونت در محل زخم جلوگیری می‌کند. اسانس این گیاه باعث بهبودی سریع‌تر در زخم‌ها، بریدگی‌ها و … می‌شود.
  • روغن زوفا( ضد اسپاسم): روغن زوفا برای متوقف کردن اسپاسم در سیستم تنفسی، سیستم عصبی، سیستم ماهیچه ای و روده ها کاربرد دارد.
  • روغن زوفا( ضدخستگی): روغن زوفا را در آب موجود در وان حمام بچکانید تا خستگی و کوفتگی را از بدن شما بزداید و دردهای شما را تسکین دهد .
  • دم کرده زوفا( مشکلات گوارشی): زوفا برای بهبود اسپاسم ماهیچه ای، کرامپ، دردهای شکمی حاد، کمبود اشتها، نفخ و سوء هاضمه کاربرد دارد.
  • روغن زوفا( مشکلات مفصلی): در زمینه بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت، روماتیسم، نقرس و انواع التهابات مفصلی زوفا بسیار مفید است.
  • دم کرده زوفا( فشار خون): افرادی که از افت ناگهانی فشار خون خود می‌نالند. می‌توانند از اثرات درمانی این گیاه بهره ببرند.
  • دم کرده زوفا( قاعدگی): زوفا برای تسکین دردهای قاعدگی، نامنظم بودن قاعدگی و بهبود علایم ناشی از یائسگی موثر است.
  • دم کرده زوفا(مشکلات عصبی): وفا برای آرام کردن اضطراب و عصبانیت مناسب است و در زمینه بهبود افسردگی کارآمد می‌باشد.

طبیعت زوفا :

  • طبیعت زوفا: از نظر طب سنتی ایران، طبیعتی گرم و خشک دارد.
  • طبیعت عرق زوفا: طبع گرم و خشک دارد برطرف کننده سرفه و ناراحتی ریوی می باشد. نرم کننده سینه و خلط آوراست داروی مفید برای مداوای آسم،رفع کم خونی است و مفید برای رماتیسم و سرگیجه می باشد.
  • طبیعت ریشه زوفا: ریشه زوفا دارای طبیعتی گرم و خشک است،

 

مقدار و روش مصرف زوفا:
از گیاه زوفا به دو صورت می توان استفاده کرد:
به صورت روغن:  روغن این گیاه که به صورت اسانس می‌باشد؛ به اشکال متعددی کاربرد دارد. به عنوان مثال می‌توانید روغن زوفا را روی پوست خود بمالید یا آن را استنشاق کنید.
به صورت چای زوفا : یک قاشق زوفای خشک را درون یک لیوان آب در حال جوش بریزد و بگذارید برای مدت 10 دقیقه بجوشد. از این چای می‌توانید 2-3 بار در روز استفاده کنید.

منع و احتیاط مصرف زوفا:

ترکیبات تشکیل دهنده گیاه زوفا بسته به محل رشد و رویش آن متفاوت هستند از ترکیبات اصلی موجود در روغن زوفا می‌توان مونوترپن‌ها و سکوترپن‌ها را نام برد. مقادیر بسیار زیاد این مواد می‌تواند باعث سمیت شود. در نتیجه حتما باید در مصرف این گیاه جانب احتیاط رعایت شود.استفاده از اسانس‌های گیاهی به صورت رقیق نشده و خالص می‌تواند احتمال واکنش‌های آلرژیک و التهاب‌های پوستی را افزایش دهد. پیش از استفاده از روغن زوفا، آن را با یک روغن حامل مانند روغن بادام، روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید. اگر احساس می‌کنید ممکن است به روغن زوفا حساسیت داشته باشید ابتدا یک قطره از آن را بر روی قسمت خاصی از پوست خود بریزید و هر گونه عکس العمل شدید را با دقت مشاهده کنید.
افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند. زیرا این گیاه فشار خون را افزایش می‌دهد.
همچنین ممکن است باعث تب و تشنج در کودکان کمتر از 5 سال شود.
لازم به ذکر است که مادران باردار و شیرده نباید از روغن یا چای زوفا مصرف کنند. برای مصرف این گیاه حتما با پزشک خود مشورت کنید.

0
دیدگاه‌های نوشته

*
*